Βαριατρικές επεμβάσεις & συμπληρώματα διατροφής.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), η παχυσαρκία είναι νόσος και χρήζει της κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής, γιατί σε διαφορετική περίπτωση οι συνέπειες τόσο για τον ασθενή όσο και για το σύστημα υγείας είναι τεράστιες. Μια από τις θεραπευτικές προσεγγίσεις της νόσου αποτελεί η βαριατρική επέμβαση.

Αν και ξεκίνησαν από τη δεκαέτια του '50 στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, οι βαριατρικές επεμβάσεις αποτελούν ένα διαρκώς αναπτυσσόμενο πεδίο στην σύγχρονη χειρουργική πρακτική. Αυτό συμβαίνει κυρίως γιατί τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερα κλινικά στοιχεία αποδεικνύουν ότι τα οφέλη μιας τέτοιας επέμβασης σε περιπτώσεις νοσογόνου παχυσαρκίας ξεπερνούν κατά πολύ την αντίληψη ότι γίνονται για καθαρά "αισθητικούς" λόγους.

Το κυριότερο όφελος φυσικά είναι η βελτίωση όλων των παραγόντων νοσηρότητας που συνοδεύουν τη νοσογόνο παχυσαρκία. Πιο συγκεκριμένα, έχει διαπιστωθεί ότι παθήσεις  όπως ο διαβήτης τύπου 2, η υπερχοληστεριναιμία, η υπνική άπνοια και η υπέρταση, βελτιώνονται ραγδαία μετά από τέτοιες επεμβάσεις. Σύμφωνα με το σύνολο των δημοσιευμένων κλινικών τα ποσοστά απαλλαγής από το διαβήτη τύπου II για παράδειγμα κυμαίνονται μεταξύ 85-94%.

Ωστόσο, οι απόψεις των ειδικών σχετικά με την απορρόφηση των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών σε έναν ασθενή μετά από μία βαριατρική επέμβαση ποικίλλουν ανάλογα και με τον τύπο της επέμβασης. Παρότι η απορρόφηση πρωτεϊνών και θερμίδων δεν δείχνει να επηρεάζεται από τις συχνότερα εφαρμοζόμενες τεχνικές επεμβάσεων, σε επίπεδο βιταμινών και ιχνοστοιχείων τα στοιχεία διαφοροποιούνται αισθητά. Για την ακρίβεια, δεν υπάρχει τύπος βαριατρικής επέμβασης στον οποίο να μπορεί να πει κάποιος με βεβαιότητα ότι δεν θα χρειαστεί συμπλήρωση της διατροφής του ασθενούς με τουλάχιστον ένα πολυβιταμινούχο συμπλήρωμα μετά την επέμβαση.


Στην πραγματικότητα η ανάγκη συμπλήρωσης βιταμινών σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό και με το γεγονός ότι οι παχύσαρκοι ασθενείς πολλές φορές εμφανίζουν χαμηλά επίπεδα βιταμινών ακόμα και σε προεγχειρητικό στάδιο. Δημοσιευμένες μελέτες αναφέρουν ότι περίπου 1 στους 5 ασθενείς που ελέγχονται πριν από βαριατρικές επεμβάσεις εμφανίζουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D. Αντίστοιχα ευρήματα υπάρχουν και για άλλες βασικές βιταμίνες όπως για τη  βιταμίνη Β-12.

Πιο συγκεκριμένα, για τις βιταμίνες A, E και Κ οι περιπτώσεις ανεπάρκειας είναι μεν σπάνιες αλλά η σοβαρότητα των επιπλοκών που μπορεί να προκληθούν από την έλλειψή τους καθιστά σημαντική την παρουσία τους στη διατροφή των ασθενών σε μορφή τέτοια ώστε να διασφαλίζεται η μέγιστη απορρόφησή τους.
Για τη βιταμίνη D, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, τα δεδομένα διαφοροποιούνται: η συχνότητα αναφοράς ελλείψεων ανεβαίνει σημαντικά με ιδιαίτερη επίδραση στην οστική μάζα των ασθενών, κάτι που παρατηρείται έντονα στις γυναίκες  μετά την εμμηνόπαυση.

Η σημαντικότερη βιταμίνη ίσως για τον βαριατρικό ασθενή είναι η βιταμίνη Β-12 ακολουθούμενη από την βιταμίνη Β-9 (γνωστότερη ως φυλλικό οξύ). Μελέτες αναφέρουν  ότι 20% των ασθενών που έχουν υποβληθεί σε βαριατρικές επεμβασείς παρουσιάζουν έλλειψη στις συγκεκριμένες βιταμίνες. Οι επιστήμονες υγείας τονίζουν ότι  τα δύο αυτά στοιχεία πρέπει να γίνονται διαθέσιμα στον ασθενή μέσω συμπληρωμάτων διατροφής πέραν της πρόσληψης από την τροφή.

Εκτός όμως από τις  βασικές βιταμινές, η έλλειψη βιταμινών ή ιχνοστοιχείων (όπως ο ψευδάργυρος, το ιώδιο, το σελήνιο κ.α.) μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στην υγεία και την καθημερινότητα του ασθενούς. Σε ένα άλλο παράδειγμα, η έλλειψη της βιταμίνης Β-1 (Θειαμίνη) είναι σπανιότατη μεν, πολύ δύσκολα προβλέψιμη όμως και με πολύ σοβαρές επιπλοκές για τον οργανισμό. Συνεπώς είναι προτιμότερη η προληπτική χορήγηση της στον ασθενή, παρά η αναμονή για την εμφάνιση συμπτωμάτων.

Γενικότερη διαπίστωση είναι ότι παρότι ελάχιστες μελέτες έχουν γίνει με έμφαση στην συμπληρωματική διατροφή των ασθενών μετά από μια βαριατρική επέμβαση, στοιχεία από όλες τις μελέτες  καταδεικνύουν ότι είναι προτιμότερη η έναρξη ενός μασώμενου ή υγρής μορφής πολυβιταμινιχού σκευάσματος ειδικά σχεδιασμένου για ανθρώπους με περιορισμένη απορρόφηση από το γαστρεντερικό παρά η αναμονή για την εμφάνιση συμπτωμάτων έλλειψης.

Παπαδόπουλος Γιάννης 

Φαρμακοποιός- Οικονομολόγος Υγείας