Σωστή Αναπνοή = Καλός Ύπνος.

Σωστή Αναπνοή = Καλός Ύπνος

H αναπνοή είναι μια από τις σημαντικότερες και ζωτικότερες λειτουργίες του οργανισμού, καθώς μέσω αυτής οξυγονώνεται το αίμα και το σώμα μας. Η σωστή αναπνοή βασίζεται κυρίως στην εισπνοή από τη μύτη και την εκπνοή από το στόμα. Με αυτόν τον τρόπο, μέσου του ρινικού βλεννογόνου επιτυγχάνεται η ιδανική σχέση ποιότητας/ποσότητας του εισπνεόμενου αέρα.

Οφέλη σωστής ρινικής αναπνοής

·    Καθαρότερος αέρας: Εισπνέοντας από τη μύτη, σκόνη και μικροσωματίδια φιλτράρονται και δεν διεισδύουν στους πνεύμονες.

·    Θερμοκρασία αέρα: Χρειάζονται μόνο 5/100 του δευτερολέπτου για να ρυθμιστεί η θερμοκρασία του αέρα από τη μύτη στους πνεύμονες.

·    Αυξημένη υγρασία: Ο ρινικός βλεννογόνος υγραίνει τον εισπνεόμενο αέρα από 30% έως 90%.

·    Βελτιωμένη δυνατότητα λήψης οξυγόνου: Το οξείδιο του αζώτου που δημιουργείται στη μύτη έχει θετική επίδραση στην οξυγόνωση των πνευμόνων.

Αντίθετα, όταν κάποιος λόγω απόφραξης της μύτης (ρινίτιδα, ιγμορίτιδα, αλλεργίες, στραβό διάφραγμα, πολύποδες, κ.λπ.) εισπνέει από το στόμα, ενδέχεται να εμφανίσει αναπνευστικές δυσλειτουργίες όπως άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), βρογχίτιδες, κ.λπ.. Η ρινική απόφραξη μπορεί να δημιουργήσει και άλλα προβλήματα και επιπλοκές όπως ροχαλητό και υπνική άπνοια.

Τι είναι το ροχαλητό

Το ροχαλητό είναι μια παθολογική κατάσταση που αφορά στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, καθώς απαντάται στο 40-50% του γενικού συνόλου, και συχνότερα στους άντρες (ιδίως τους υπέρβαρους) άνω των 50 ετών. Το φαινόμενο του ροχαλητού υποδηλώνει κάποια μορφή απόφραξης της ροής του αέρα από τη μύτη ή από το στόμα στους πνεύμονες μέσω της μαλακής υπερώας.

Όταν κοιμόμαστε, ως συνέπεια της απώλειας μυϊκού τόνου, οι μύες στα τοιχώματα του φάρυγγα χαλαρώνουν, και η περιοχή ξεραίνεται στενεύοντας τον αεραγωγό. Έτσι, εμποδίζεται η ομαλή διέλευση του αέρα με αποτέλεσμα η υπερώα και η σταφύλη να δονούνται και να χτυπάνε στο πίσω μέρος του λαιμού, οπότε και ακούγεται αυτός ο ενοχλητικός θόρυβος. Όσο πιο στενός ο αεραγωγός τόσο πιο δυνατό το ροχαλητό, καταδικάζοντας και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας του πάσχοντος σε μαρτυρικές νύχτες αγρυπνίας. Σε πολλές περιπτώσεις το ροχαλητό συνοδεύεται από επεισόδια υπνικής άπνοιας.

Άπνοια

Με τον όρο υπνική άπνοια εννοούμε στην ουσία τη σύντομη διακοπή της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου. Αυτό έχει ως συνέπεια τα επίπεδα του οξυγόνου στο αίμα να είναι χαμηλά, ενώ αντίθετα να αυξάνονται παροδικά αυτά του διοξειδίου του άνθρακα. Τα επεισόδια των απνοιών συνήθως διαρκούν πάνω από 10 δευτερόλεπτα, με τον αριθμό τους να κυμαίνεται από 20-30 ανά ώρα, ανάλογα με τον ασθενή.

Πέραν της αρνητικής τους επίδρασης στον ύπνο και την ποιότητα ζωής, έχουν και δυνητικά επικίνδυνες προεκτάσεις για την υγεία του πάσχοντος, όπως:

·       Αύξηση αρτηριακής πίεσης

·       Καρδιακές αρρυθμίες

·       Αύξηση του επιπέδου της γλυκόζης στο αίμα

·       Επιδείνωση άσθματος

·       Οξυθυμία

·       Πρωινή κόπωση και κεφαλαλγία

·       Ημερήσια υπνηλία

·       Διάσπαση της προσοχής

·       Μείωση της εργασιακής απόδοσης

·       Σεξουαλικές διαταραχές

Συμπερασματικά, το ροχαλητό μπορεί να μην είναι μόνο ένα αθώο σύμπτωμα που απλά κρατεί ξύπνιο το σύντροφό μας, αλλά να υποδηλώνει την έκφραση σοβαρότερων υποβοσκουσών ασθενειών. Για τον αποκλεισμό του ενδεχομένου αυτού, απαιτείται λοιπόν άμεση διερεύνηση και αντιμετώπιση. Απαραίτητη είναι η συμβουλή του θεράποντα Ιατρού, ΩΡΛ κυρίως για το ροχαλητό και ακολούθως Πνευμονολόγο για τις άπνοιες. Η κατάλληλη αγωγή θα πρέπει να δοθεί σε συνέχεια ενός ενδελεχούς έλεγχου, ο οποίος μπορεί να περιλαμβάνει και ανάγκη παρακολούθησης σε εργαστήριο ύπνου (Snore Check – μελέτη ύπνου με φορητή συσκευή ή πολυσωματοκαταγραφική τεχνική) ή/και χρήση αναπνευστήρα (CPAP), για τα πιο βαριά και επίμονα περιστατικά.

Ο Δεκάλογος της Σωστής Αναπνοής για Καλύτερο Ύπνο

1.    Φροντίστε στο υπνοδωμάτιο σας ο αέρας που αναπνέετε να είναι όσο το δυνατόν πιο καθαρός και να μην είναι ξηρός

2.    Διατηρείστε το βάρος σας σε φυσιολογικά επίπεδα: τα υπέρβαρα άτομα τείνουν να συσσωρεύουν λίπος στην περιοχή του λαιμού, το οποίο στενεύει τις διόδους του αέρα, εμποδίζοντας τη φυσιολογική αναπνοή

3.    Η λήψη φαγητού πριν τον ύπνο να γίνεται πάντα σε λογικές ποσότητες και όχι σε λιγότερο από 2-3 ώρες πριν την κατάκλιση

4.    Αποφύγετε τη λήψη αλκοόλ και φαρμάκων όπως ηρεμιστικών, υπνωτικών, και αντι-ισταμινικών πριν τον ύπνο, λόγω της χαλάρωσης των ιστών της αναπνευστικής οδού που προκαλούν

5.    Κόψτε το κάπνισμα για να ελαττωθούν οι πιθανότητες δημιουργίας φλεγμονών στο αναπνευστικό

6.    Δώστε προσοχή στην σωστή αναπνοή εισπνέοντας από τη μύτη και εκπνέοντας από το στόμα

7.    Φροντίστε η μύτη σας να είναι πάντα «ελεύθερη» έτσι ώστε η εισπνοή σας να γίνεται απρόσκοπτα

a.    Αντιμετωπίστε έγκαιρα κάθε ανατομική ανωμαλία του αναπνευστικού συστήματος (στραβό ρινικό διάφραγμα, ρινικοί πολύποδες, υπερτροφικές αμυγδαλές) έτσι ώστε οι δίοδοι να παραμένουν μονίμως ανοικτές

b.    Αντιμετωπίστε έγκαιρα και αποτελεσματικά κάθε κρυολόγημα που προκαλεί ρινική συμφόρηση και μπούκωμα

c.     Αντιμετωπίστε αποτελεσματικά την αλλεργική ρινίτιδα έτσι ώστε να μην παρεμποδίζεται η αναπνοή σας

8.    Υπάρχουν προϊόντα που δείχνουν να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της δύσπνοιας, ωστόσο αυτό που πρέπει να προσέξει κανείς κατά την επιλογή είναι:

a.    Να αποφεύγεται η συχνή, παρατεταμένη και αλόγιστη χρήση τοπικά χορηγούμενων Ρινικών Αποσυμφορητικών σκευασμάτων

b.    Να αποφεύγονται -όταν είναι δυνατόν- εισπνεόμενα φάρμακα που χορηγούνται συστηματικά, για την αποφυγή στοματίτιδας

9.    Μέχρι να αποκατασταθεί η ελεύθερη ρινική αναπνοή σε καταστάσεις μόνιμης ή παροδικής ρινικής απόφραξης χρησιμοποιήστε ρινικές ταινίες. Σε καταστάσεις που απαιτείται επιπλέον παροχή σε οξυγόνο στον οργανισμό (ροχαλητό, άθληση, κ.λπ.) χρησιμοποιήστε ρινικό διαστολέα (π.χ. Nozovent) που αυξάνει τη ρινική παροχή αέρα περισσότερο από 30% Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό το ιατροτεχνολογικό βοήθημα που θα επιλέξετε να έχει:

a.    Κλινικά αποδεδειγμένη δράση, και

b.    Αξιόπιστα τεχνικά χαρακτηριστικά (π.χ. επιλογή υλικών, χώρα προέλευσης, κ.λπ.)

10. Σε περίπτωση ροχαλητού, αναζητήστε ειδικά σπρέι (π.χ. Nozovent Spray κατά της ρογχοπάθειας) που βοηθούν την κατάσταση. Πρόκειται για λιπαντικά σκευάσματα που περιέχουν μίγματα διαφόρων αρωματικών ουσιών και φυτικών ελαίων και χρησιμοποιούνται τοπικά στο στοματοφάρυγγα σε πάσχοντες που κύριος παράγοντας ροχαλητού είναι υπερώα, η σταφυλή και η ρίζα της γλώσσας. Η  χρήση  τους  μειώνει  τη ξηρότητα των ιστών που δονούνται και έτσι μειώνεται ή και εξαφανίζεται ο θόρυβος του ροχαλητού.

Κείμενο: 
Πέτρος Κασαρτζιάν – Φαρμακοποιός